Na een intensief en moeilijk gesprek met student (19) en ouder praatte ik met onze teamdeskundige na. Onvermoeibaar en bevlogen bereed ik één van mijn stokpaardjes: “We moeten af van de 18 jaar grens! Opvoeden zouden ouders en school samen moeten doen en zeker bij jongeren die het niet makkelijk hebben. Dan moeten we ouders toch veel eerder kunnen betrekken? Ook na hun 18e!” Om er nog eens achteraan te roepen: “De jongere is nog niet volledig ontwikkeld bij het bereiken van de leeftijd van 18, maar al te vaak begint er een moeilijke periode waarin kaders en duidelijkheid nodig zijn om zich tegen af te zetten. Er moeten grenzen zijn voor onze jongeren om over te struikelen en liefde om ze weer overeind te helpen en aan te moedigen.”  

Natuurlijk mag ik dat niet zo stellen. Dat is casuïstiek, dat is n = 1, dat is van een incident een trend maken. Hoe vaak overkomt het ons niet dat we vanuit de praktijk de waarheid gaan extrapoleren? Mij overkomt het wel eens, zo ook deze keer.

Boek ‘De grenzeloze generatie’ cadeau

Dagen later kreeg ik het boek ‘Grenzeloze Generaties’ in de bus. Een cadeau van onze teamdeskundige. Mijn collega had begripvol en verdraagzaam mijn betoog aangehoord, liet het bezinken en kwam een boek tegen dat haar deed herinneren aan het gesprek met student en ouder en onze evaluatie. Ze was zo vriendelijk om het mij te sturen.

Aanbevelingen voor ouders èn docenten op basis van jarenlang onderzoek

Na het lezen heeft het mij veel inzichten gebracht, gevormd en aangemoedigd. Ik zal hier geen boekverslag schrijven, maar kort wat zaken uitlichten. Het boek De Grenzeloze Generatie is  een uitwerking van jarenlang onderzoek onder Nederlandse jongeren geboren vanaf 1986 en hun directe omgeving. Auteurs Frits Spangenberg en Martijn Lampert doen een zevental aanbevelingen op basis van onderzoek en literatuur. Ik benoem er hier vier:

1. Ouder, opvoeder en opleider zijn verantwoordelijk en hebben regie. Dit zou moeten zijn totdat het brein is volgroeid.

2. De samenleving zou zich moeten richten op het voorkomen van de groei van een tweedeling tussen groepen jongeren. Ze constateren een tweedeling in de burgerschapsstijlen van de jongste generatie, de ene groep is assertief en ‘redt zich wel’, de ‘pragmatici’. De andere groep wordt gekarakteriseerd als ‘buitenstaander’. De scherpe tweedeling en het afnemen van de twee andere groepen ‘de verantwoordelijken’ en ‘de plichtsgetrouwen’ zorgen voor een afname van verbinding tussen de groepen.

3. Opvoeden is in onze maatschappij niet meer een zaak van ouders alleen. Steeds meer partijen raken betrokken bij de opvoeding en ontwikkeling van jongeren.

4. Wederkerigheid moet je leren. Bij vorige generaties was dit veel breder ingebed in het maatschappelijke en culturele leven. Door de veranderingen in onze samenleving is dat niet vanzelfsprekend. Zoals de schrijvers stellen: “Een prettiger mens word je niet van jezelf, dat moet je leren. Prettiger mensen hebben een gelukkiger leven.”

‘Oud onderzoek’ is ook nu van waarde

Je kunt veronderstellen dat dit boek uit 2009 niet meer relevant is en dat er meer, relevanter en beter onderzoek is gedaan onder jongeren. Ongetwijfeld. Toch heeft het boek nog waarde omdat het een grote onderzoeksgroep betrof die over een langere periode is onderzocht. Daardoor bevat het boek zelfs op dit moment nog waardevolle informatie om de ontwikkelingen van onze jongeren, hun ouders en onze samenleving beter te begrijpen en er wellicht meer begrip voor te krijgen.

Beter een boek lezen dan berijden van stokpaardjes

Het is een boek waarin, met argumenten onderbouwt en aangevuld met casuïstiek, een aantal zaken wordt duidelijk gemaakt wat er speelt bij onze jongeren en hun ouders. Een boek waarin oplossingsrichtingen worden aangeboden. Een boek waarin ik mijn ervaringen uit het gesprek met de student en ouder terug kon lezen, waardoor het mij gesterkt heeft om de dialoog op deze thema’s aan te blijven gaan omwille van het welzijn van onze jongeren. Het is ook een boek dat mij deed beseffen dat ik mijn stokpaardje soms rustig in de hoek moet laten staan en mijn energie beter kan steken in het lezen van een boek op basis van goed onderzoek.

Gelezen De Grenzeloze Generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders (2009), Frits Spangenberg & Martijn Lampert, Uitgeverij Nieuw Amsterdam

 

Lees ook het blog van Anouk Braakhuis over ouderbetrokkenheid